Luchtdicht en dampopen bouwen

Luchtdicht bouwen

Wanneer je energiezuinig bouwt zal 'luchtdicht bouwen' en de 'blowerdoortest' je niet onbekend in de oren klinken.

Wat houdt luchtdicht bouwen precies in?

Geen enkel huis kan 100% luchtdicht zijn. Veel bouwfirma's proberen klanten te lokken met argumenten als 'wij bouwen luchtdicht'. Maar luchtdicht en luchtdicht is twee, dus welke waarde moet je hechten aan deze 'argumenten'. Een passiefhuis bv. moet aan zeer goede waardes voor luchtdichtheid voldoen (n50-waarde van max. 0,5). Deze n50-waarde staat voor het aantal keer dat de luchtinhoud van de volledige woning ververst wordt per uur op natuurlijke wijze zonder werking van het ventilatiesysteem. Bij een passiefwoning mag dat dus max. 0,5 keer per uur zijn. Voor onze woning wordt n50  1,5 gegarandeerd door de bouwfirma. Dat is op zich een hele goede score maar we hopen zelfs op een nog betere uitvoering! Onze bouwfirma heeft immers al huizen gezet waarbij de waardes van luchtdichtheid evenwaardig waren aan die van een passiefhuis. Essentieel zijn goede afspraken tussen de firma die de ramen komt plaatsen en de bouwfirma. Wij hebben onze voorzorgsmaatregelen genomen en onze bouwfirma heeft al een gesprek gehad met Isobois, onze leverancier van ramen, over de uitvoering van de luchtdichtheid. Daarnaast zal er ook altijd iemand van onze bouwfirma aanwezig zijn op de werf tijdens het plaatsen van de ramen (belangrijk!!).

Bij luchtdicht bouwen worden alle naden en kieren afgetaped waar warmte van binnen naar buiten kan. Het aftapen van deze naden is een werkje dat nauwgezet en consequent moet gebeuren want alles staat of valt hiermee.

Hierna wordt een blowerdoortest uitgevoerd die de kwaliteit van de luchtdichte uitvoering zal testen en de n50-waarde meet. Er wordt in het gebouw een onderdruk en een overdruk van 50 Pascal gecreëerd. Dit komt overeen met een winddruk op de gevels van 5 à 6 Beaufort.

Is luchtdicht bouwen niet gevaarlijk of ongezond? Logische vraag want mensen hebben zuurstof nodig, en liefst niet-vervuilde zuurstof. Een goed ventilatiesysteem is een verplichting bij luchtdicht bouwen. Wij kiezen voor een systeem D met warmteterugwinning. Hierbij wordt de warmte van de uitgevoerde lucht grotendeels gerecupereerd om de ingevoerde/verse lucht op te warmen. Door een dergelijk ventilatiesysteem gaat er quasi geen energie/warmte verloren. De juiste debieten van het ventilatiesysteem worden nauwkeurig berekend op maat van jouw woning. Standaard wordt verse lucht ingevoerd in droge ruimtes (woonkamer, slaapkamers, ...) en afgevoerd in natte ruimtes (keuken, badkamer). De plaatsing van de toevoer- en afvoeropeningen is heel belangrijk om een goede circulatie te garanderen! Daarnaast moet er onder elke deur in huis een spatie zijn (of een rooster) waardoor de lucht naar de volgende ruimte kan.

Er zijn in het vorige decennium verhalen de revue gepasseerd van wijken in Nederland waarbij mensen vergiftigd zijn geweest door hun eigen luchtdichte huis. Deze verhalen grepen sommigen aan om luchtdicht bouwen en ventileren dmv ventilatiesystemen als gevaarlijk te bestempelen. Maar er moet zeker een kanttekening geplaatst worden: de slachtoffers in Nederland hebben nooit hun filters van het ventilatiesysteem vervangen (hetgeen normaal jaarlijks moet gebeuren) en anderen hadden hun ventilatiesysteem gewoon uitgeschakeld.

Dampopen bouwen

Voor ons is een gezond binnenklimaat een absolute prioriteit. Naast het luchtdicht bouwen met een zeer goed ventilatiesysteem (Paul Novus 300), wilden we ook een dampopen huis. Dampopen bouwen noemt men ook wel eens 'ademend bouwen'.

Is dampopen en luchtdicht bouwen dan geen contradictie?

Neen, want dampopen wil niet zeggen dat er lucht naar buiten kan. De term 'ademend bouwen' is dus wat ongelukkig gekozen. Dampopen houdt wel in dat vocht dat binnen gecreëerd wordt (keuken, badkamer, menselijke transpiratie en vocht in onze adem, ...) naar buiten kan. Wanneer je een dampdichte structuur hebt, zal alle vocht immers condenseren op de muren, zullen er schimmels ontstaan en verkrijg je een eerder ongezond binnenklimaat. Het is dus niet onbelangrijk om goed uit te zoeken hoe je dampopen kan bouwen!

Wij hebben een planadvies gehad van het steunpunt Duurzaam Bouwen en daar hebben we onder andere deze kwestie besproken. Aanvankelijk had onze bouwfirma Kingspan Kooltherm K8 voorzien als isolatie in de spouwmuur. Deze isolatie wordt gezien als dampopen, maar als we naar de waardes gaan kijken van dampdoorlatendheid is dat een stuk lager dan de constructie aan de binnenkant van ons houtskelet. Aangeraden wordt om voor materialen te kiezen die alsmaar meer dampopen worden van binnen naar buiten. Ondanks de Kingspan Kooltherm K8-isolatie zeer goede isolatiewaardes heeft, hebben we gekozen om onze spouwmuur te isoleren met minerale wol (hetgeen uitstekend dampopen is maar iets minder goede isolatiewaardes heeft).